Kun je je de eerste lockdown nog herinneren? We wisten niet wat ons overkwam, maar we werden overspoeld door naastenliefde. Heel leuke initiatieven om boodschappen te doen voor kwetsbare medemensen of om elkaar met applaus, zang en dans een hart onder de riem te steken. Is dat er nog? Die saamhorigheid? In de media horen we veel geroep van mensen die dé oplossing menen te hebben, tien schreeuwers tien oplossingen, hard tegen hard. De sfeer is omgeslagen. Al weet ik dat er in het verborgene nog altijd heel veel goeds gebeurt.
Toch is er echt iets veranderd sinds die eerste lockdown. Het duurt natuurlijk allemaal ook veel langer dan we ooit hadden kunnen vermoeden. Het lijkt maar niet op te houden. Daar word je vanzelf moedeloos van. Maar ook zie ik dat we proberen grip te krijgen op het virus. Dat kan niet in werkelijkheid, maar in gedachten wellicht wel, met een verklaring en een oplossing. Het virus is daarom de schuld van een wereldwijd complot, de Chinezen of Hugo de Jonge, al naar gelang je ideeën. En als we nu maar dit of dat hadden gedaan, dan was het allemaal veel beter gegaan. Een complex probleem wordt teruggebracht tot één enkele gedachte.
Het doet denken aan de interreligieuze parabel van de olifant. Enkele blinden vinden een dier. Ze betasten het dier en vertellen wat ze ‘zien’. De een staat bij een grote olifantspoot, een ander bij de slurf, een ander aan de staart. Uiteraard vertellen ze allemaal iets totaal anders, maar geen enkele verbeelding lijkt in de verste verte op een olifant. Pas als ze hun verhalen zouden samenleggen, pas dan zou er een beeld van het totale dier kunnen ontstaan.
Het is een kwestie van geduld, zou Tomas Halik -priester, filosoof, hoogleraar sociologie uit Tsjechië- zeggen. We willen te snel een definitief antwoord.
Paus Franciscus roept op tot nederigheid en synodaliteit. We hoeven niet in ons eentje alle wijsheid in pacht te hebben, maar we mogen samen blijvend op zoek naar een mogelijk antwoord. Al is deze weg lang en lijkt-ie eindeloos.
Geloofsverdieping kan ons daarbij helpen, zegt dan weer bisschop Gerard de Korte: “Geloof rust ons toe om zinvol te leven in een gecompliceerde wereld. En datzelfde geloof helpt ons om te gaan met lijden en de kwetsbaarheid van ons bestaan.”
Met dat geloof is de Kerk het hele jaar bezig. Bij elk feest wordt er weer iets nieuws bijgevoegd aan wat we van Jezus in de loop der eeuwen hebben geleerd. Hij is de Christus, Zoon van God, Koning van het Heelal, Redder van de mensheid. Maar met Kerstmis speelt dat wat meer op de achtergrond. We verzamelen ons bij een stalletje en verheugen ons in het kindje in de voerbak, met zijn moeder Maria en bonusvader Jozef. We houden het klein, zeker dit jaar weer, in familiekring. Godfried Bomans (50 jaar geleden overleden) sloot zelfs de gordijnen om alle wereldproblemen vooral buiten te houden. Daar is het met Kerst de tijd niet voor. We hoeven ze niet tijdens één diner en met één gedachte op te lossen.
Maar het kost misschien moeite om het redden van de wereld even los te laten. Laten we dan elkaar helpen om stil te staan bij die kerststal, bij die baby tussen de dieren. Dat is een daad van naastenliefde die deze zoveelste lockdown nodig heeft, want alleen samen houden we onze neiging tot snelle antwoorden op complexe problemen onder controle.
Zalige Kerst! Houd Hoop
Frits Hendriks 